Steam Deck

Stoom on the go

Juni 2021, de maand waarin de Steam Deck werd aangekondigd door Valve. Een bedrijf dat de laatste jaren steeds vaker in het nieuws komt als ze weer een poging doen om een stuk hardware de markt op te slingeren. Meestal met gematigd succes waarbij de softwarematige ondersteuning al snel als een baksteen in de Maas naar de bodem zinkt. De community moet het maar oplossen. Zo was het in ieder geval bij de Steam controller. De Valve index laat daarentegen zien dat ze ook succesvolle hardware kunnen maken.

Afijn, de Steam Deck, geef een paar goede klappen op een PC-kast en maak die zo klein dat deze in een platte behuizing gepropt kan worden. Het concept is niet nieuw, zelfs Sony heeft het in 2006 al eens geprobeerd met de Vaio UX. Ik neem het je niet kwalijk als je nog nooit van dat apparaat hebt gehoord, want het was niet echt een daverend succes. Valve doet het iets anders. De Steam Deck is dan wel een PC in Nintendo Switch vorm, maar er staat geen Windows op. Op de Steam Deck draait een variant van Linux die is aangepast om “aan te voelen” als een OS gemaakt voor een gameconsole, ook wel SteamOS. Althans, dat is de ervaring die je moet verwachten. Kort de bocht houdt het in dat de Steam Deck alle softwarematige tools en benodigdheden heeft om games te draaien alsof je ze speelt op een Windows machine.

Ter verduidelijking, het betreft in dit geval de 512 GB variant en deze review wordt grotendeels aangevlogen met het perspectief “het moet gewoon werken”.

Baksteen, alsof je dat besteld

Heb je ooit wel eens iets besteld waarvan je meteen dacht: “nondeju, wat een ding?” Zo kwam de Steam deck binnen. Groot, maar degelijk. Zwaar, maar robuust. Even in de dagelijkse tas stoppen, ja, nu past de rest niet meer. Dan maar even aanzetten, oké, die ventilator is best luid (niet zo luid dat anderen er last van hebben). Wat een mooi scherm, alleen geen OLED, dat is jammer.

Als dit leest als een klein kind die zijn eerste grijze baksteen Gameboy ontvangt, het zit er niet ver naast. De Steam Deck imponeert direct met het grote heldere scherm en het verder relatief minimalistische design. Alle bekende knoppen zitten op de juiste plaats en de twee trackpads vallen meteen op. Als je ooit een Switch of een moderne controller in je handen hebt gehad, dan zal je geen enkele moeite hebben met het vinden van alles. Enkel de start en select (zo noem ik ze maar even) zitten te dicht bij de sticks en zijn wat lastig te bereiken. Gelukkig heb je deze relatief weinig nodig. Zelf had ik wel graag gezien dat de 3.5mm aansluiting niet direct boven het scherm, maar onder het scherm zit, omdat de kabel dan niet zo in de weg hangt. Verbinden met bluetooth is daarom een betere optie. Mocht je een bluetooth headset hebben. Alle knoppen voelen degelijk aan waardoor zelfs vechtspellen prima gespeeld kunnen worden. Het geheel is een beetje zwaar, maar ook weer niet zo zwaar dat het uit je handen glijdt. Laat hem echter niet in bed of op de bank in je gezicht vallen. Dat doet namelijk best pijn.

Wat specificaties betreft, het scherm heeft een respectabele resolutie van 1280×800. Voor een schermpje van 7 inch is dat in de praktijk voldoende. 4K op dat formaat is nogal overkill en zou het wellicht onmogelijk maken om hetgeen een beetje betaalbaar te houden. Als het überhaupt al mogelijk is. Direct zonlicht is vervelend, maar tegelijkertijd niet het einde. Vingerafdrukken zijn door de antikraslaag behoorlijk lastig om te verwijderen.

Je dient wel concessies te maken, want alles direct op de hoogste settings zetten is geen goed idee. Als je het geheel tenminste een klein beetje speelbaar wilt houden. De meeste games werken daarentegen gewoon acceptabel op medium. Zelfs Cyberpunk 2077 (niet de lichtste game) draait prima zolang je maar genoeg neemt met medium settings. Zou die game zelf overigens niet op de Steam Deck willen spelen. De sticks zijn zeer goed te noemen, maar voor shooters schieten ze qua precisie wel iets te kort. Het is net te stroperig om er iets fatsoenlijks van te maken.

Datzelfde geldt voor RTS games. De trackpads zijn oké voor een trager potje Age of Empires of Command & Conquer. Het is alleen niet secuur genoeg om deze op hogere moeilijkheidsgraden te spelen. Voordat je het weet staat er al een leger voor je deur terwijl jij nog bezig bent met boerderijen bouwen, omdat het allemaal net iets trager gaat. Turn based of 4DX (zoals Civilization) gaat natuurlijk wel, puur omdat je de tijd kan nemen en niet overhaast al je manschappen de bossen in bonjourt.

Reden voor aandacht, de batterijduur. Die is allerzachts een beetje dramatisch. Speel een wat zwaardere game en die loopt net zo hard leeg als het glas van een gemiddelde carnavalsvierder. Onder de twee uur is zeker geen uitzondering tenzij je een simpele indiegame aan het spelen bent. Gelukkig zijn er al powerbanks die sneller kunnen laden dan dat het apparaat verbruikt. Mocht je dus een langere treinrit voor de boeg hebben dan is het zeker aan te raden om er één mee te nemen. Nog meer spullen in je tas dus.

Ook hier geldt weer, met wat aanpassingen is het mogelijk om die levensduur rekken. Het beperken van de framerate tot 30 fps verlengd de duur in veel gevallen al met dertig minuten. Helderheid van het scherm aanpassen heeft natuurlijk een positief effect. Games op lagere settings draaien, zodat de processor wat kan ademen is tijdens een lange reis geen overbodige luxe. Anders kan ik je aanraden om alsnog een goed boek mee te nemen.

(Niet) geweldig on deck

De software, halleluja, de software. Ik heb geen ervaring met het schrijven van software, maar je kan me niet vertellen dat dit het beste is wat Valve in huis heeft. Het is een mijnenveld van bugs en glitches wat compatibiliteit betreft en de hele user interface wil nog wel eens als een mortier in je gezicht ontploffen.

De compatibiliteit van games wordt iedere dag beter. Geen probleem uiteraard, ware het niet dat de winkel op de Steam Deck zelf nogal misleidend is. Vol trots wordt een sectie genaamd ‘great on deck’ gepresenteerd met allerlei titels waarvan je inderdaad kan verwachten dat deze prima zullen werken op de Deck. 2D/3D platformers, een aantal RTS games (waar ik zelf vragen bij zet), een handvol shooters, wat vechtspellen, etc. Ieder genre is wel vertegenwoordigd. Dat zou toch geen probleem moeten zijn hoor ik men denken. Klopt, enkel wordt de term niet helemaal eerlijk gebruikt. Deathloop staat er bijvoorbeeld tussen en die functioneert inderdaad prima. Wat is dan het probleem? De frame rate zonder allerlei settings aan te passen is erbarmelijk en het opstarten van de game duurde langer dan vijf minuten. Dat noem ik enkel acceptabel, niet “great”. Dat geldt voor meer titels. Ender Lilies staat op niet ondersteund en dat spel functioneert gewoon zoals het hoort. The Binding of Isaac is niet eens getest. Dreamscaper  heeft mankementen die ik nog niet ben tegengekomen. Vooral oudere games starten op en doen vervolgens helemaal niets. Max Payne (staat op niet ondersteund)? Onspeelbaar. The Witcher 2? De camera doet heel rare dingen. Zo gaat het maar door. Het is indrukwekkend te noemen dat games zoals Horizon: Zero Dawn en Elden Ring na wat tweaken als een zonnetje draaien, maar het is niet zonder een paar keer je kop te stoten tegen heel wat obstakels.

Dat wil overigens niet zeggen dat games die in mijn geval onspeelbaar zijn het niet doen. Er zijn verschillende controller lay-outs die je standaard uit kan kiezen. Het is zelfs mogelijk om kant-en-klare Steam controller instellingen te downloaden. Garantie kan ik echter niet geven, omdat er zo veel verschillende problemen zijn.

Die obstakels zitten overigens door de gehele user interface. Die winkel? Je kan een paar keer op ‘show more’ klikken en dan valt die als een huis van Lego uit elkaar. Spellen die je op je desktop hebt gezet op verbergen? Succes met vinden, want je kan er niet op filteren. De hele interface crasht regelmatig. Knoppen reageren uit het niets niet meer of ze beslissen ineens dat iedere aanslag telt voor twee. 500 foutmeldingen zijn geen uitzondering. Het downloaden stopt plots en is niet meer te starten. De gehele OS voelt aan alsof die nog in beta is. Moet wel toegeven dat Valve als een stel overwerkte hamsters updates aan het uitbrengen zijn. Iedere week is er wel weer een update die heel wat zaken verbeterd. Het was alleen fijn geweest dat het op zijn minst af voelde.

Doe dan maar desktopmodus

Toch een klein stukje dan over tweaken. Er zijn immers meer winkels dan Steam op de PC en dan is Gamepass er ook nog. Daar zijn mogelijkheden voor. Gamepass is relatief simpel. Het is niet mogelijk om spellen direct te installeren, maar het is een kwestie van Microsoft Edge installeren en de browser opstarten. Dan werkt het via cloud streaming. Andere opties zijn er momenteel niet dus als je Streamen niets vindt kom je van een koude kermis thuis. Het streamen verder werkt gewoon goed. Zo lang je maar spellen speelt die niet al te intens zijn. Controller lay-out wordt automatisch overgezet naar een Xbox controller waardoor de knoppen precies doen wat je van ze mag verwachten.

De Epic Games Store vergt iets meer configuratie. In desktopmodus de cliënt downloaden, installeren via compatibiliteitsmodus, vervolgens inloggen, de installatiemap van je downloads aanpassen, nogmaals downloaden, weer een aantal mappen aanpassen, regendans doen, hopen dat het functioneert en dan spellen installeren. Als je het eenmaal voor elkaar hebt, dan werkt het allemaal. Control? Geen probleem. Death Stranding? Maar natuurlijk. Al die gratis games die je de afgelopen jaren hebt ontvangen? Grote kans dat ze werken. Je moet er daarentegen wel iets voor doen.

De Steam Deck is geen eindstation op het gebied van gebruiksvriendelijkheid. Daar is de software simpelweg te buggy voor. Is het een geslaagde handheld? Ben je bereid om in de settings te duiken dan wel. Heb je daar geen zin in dan absoluut niet. Er is geen eenduidige oplossing om iedere game werkbaar te maken. Settings verlagen is nog tot daar aan toe en goed uit te leggen. Specifieke controller lay-outs downloaden? Ik krijg het niet uitgelegd. Multiplayer games gaan door het gebrek aan anitcheatsoftware wellicht nooit werken. De Steam Deck is verder vooral indrukwekkend en toont enorm veel potentie. Het is nog wel een flinke weg tot de massa er zonder problemen gebruik van kan maken.