De dt-regel!

Omdat er de laaste tijd toch veel om te doen is volgt hier de volledige regel van de vervoeging van de werkwoorden. Hij is doodsimpel:

Stam

Een korte uitleg van wat [stam] in deze tekst betekent. Ik ben geen taalspecialist dus de definitie die nu volgt is eerder wat intuïtief, maar volstaat voor deze uitleg.

Als je hieronder [stam] ziet staan moet je dit vervangen door het stuk van het werkwoord dat je overhoudt wanneer je ‘-en’ weglaat op het einde van het werkwoord, en eventueel ook één van de dubbele medeklinkers, indien nodig. Bv.

‘werken’ -> ‘werk’,

‘worden’ -> ‘word’,

‘hakken’ -> ‘hak’,

‘balen’ -> ‘baal’.

Regel 1: normale zinnen

Dit gaat over zinnen waarbij het onderwerp (de handelende persoon) vóór het werkwoord komt. Bv. ‘ik werk’.

ik [stam]

jij [stam]+t

hij, u [stam]+t

wij [stam]+en

jullie [stam]+en

zij [stam]+en

Zoals je ziet, niets moeilijks aan. Waar is nu die moeilijke dt-regel? Nergens! Of er nu d, t, of dt op het einde komt, volgt doodeenvoudig uit bovenstaande regels. Bij ‘ik’ kan dus NOOIT een t staan als de stam niet op een t eindigt. Er kan dus ook NOOIT ‘d’ of ‘dt’ op het einde komen als de stam niet op ‘d’ eindigt. Zoals je ziet is er geen ENKELE regel die zegt dat je ergens ‘d’ of ‘dt’ moet bijvoegen!

Regel 2: geïnverteerde zinnen

Deze regel geldt als het werkwoord eerst komt, bv. in vragen als ‘werk ik?’ of in zinnen als ‘…, dan werk ik’.

[stam] ik

[stam] jij

[stam]+t hij, u

[stam]+en wij

[stam]+en jullie

[stam]+en zij

Hier is dus één verschil met het vorige geval: GEEN t bij de jij-vorm. Het is dus ‘jij wordt’ en ‘word jij’. Hier komt geen zwarte magie aan te pas, het volgt gewoon uit deze regels. Niemand schrijft ‘werkt jij’, dus waarom zou je dan wel ‘wordt jij’ mogen schrijven? Niet dus, het is ‘word jij’. Dit is meteen ook een simpel hulpmiddeltje als je twijfelt: als je niet zeker bent of je ergens een t achter moet zetten, vervang dan even het werkwoord door ‘werken’. Dan hoor je direct of er een t bij moet.

Voltooid verleden tijd

Dit gaat dus over zinnen als ‘ik heb gewerkt’, ‘het is verbrand’. De moeilijkheid is dus of er een d of t op het einde van de werkwoordsvorm moet, want je hoort dit niet.

Je kan nu verder lezen hoe het zit met die regel van “‘t kofschip” (of “‘t fokschaap” voor de liefhebbers),

Of je kan deze simpele tip onthouden: vervoeg het werkwoord even in de gewone verleden tijd, meer bepaald in het meervoud (bv. met ‘wij’, ‘zij’). Zoals ik hierboven gezegd heb, hoor je dan direct of er een ‘d’ of ‘t’ moet, want dit is hetzelfde voor de verleden en voltooid verleden tijd. Voorbeeld: ‘het is verkoch…’ -> ‘wij verkochten’, je hoort een ‘t’ dus: ‘het is verkocht’. Er kan dus NOOIT ‘dt’ in een voltooid verleden tijd staan. Als je in zo’n zin iets met ‘dt’ schrijft is het ALTIJD fout.

Verleden tijd => Voltooid deelwoord

Wij werkten => Ik heb gewerkT

Wij antwoordden => Ik heb geantwoorD

DUS: Hoor je een D in de verleden tijd => schrijf het voltooid deelwoord het D

Hoor je een T in de verleden tijd => schrijf het voltooid deelwoord met T

Met dank aan Morpheus van het Games.telenet.be forum

Baas +1