Het was Surak van de planeet Vulcan die kwam met het gezegde “oneindige diversiteit in oneindige combinaties”. Er is één genre in de gamewereld dat het hier voornamelijk van moet hebben en dat zijn de 4X spellen (staat voor explore, expand, exploit en exterminate). Het is een subgenre binnen de strategiespellen dat bij het grote publiek misschien niet heel erg bekend is, maar waar wel ontzettend veel titels van verschijnen. In Endless Space wordt een poging gedaan om een toegankelijke ervaring neer te zetten. Ten opzichte van zijn concurrenten slaagt het hier in zekere mate wel in, maar het blijft nog steeds aanpoten om ermee aan de slag te kunnen.
Het opbouwen van een intergalactische beschaving
Endless Space blijft namelijk trouw aan de basisprincipes van zich in de ruimte afspelende 4X games. Je staat aan het roer van een intergalactisch rijk en je zult ervoor moeten zorgen dat deze zijn mannetje gaat staan tussen de andere grootmachten in het melkwegstelsel. Dit doe je onder meer door fundamenteel onderzoek te doen zodat je steeds beter gebruik kunt maken van wat je thuiswereld te bieden heeft. Bovendien zul je kolonies moeten stichten op andere planeten waarmee je de economie beter op gang kunt helpen. Je bent echter niet alleen in het universum wat betekent dat je vroeg of laat ook internationale politiek zult moeten bedrijven. Helaas is niet altijd iedereen even vriendelijk en daarom is het ook nog van belang dat je mogelijkheden hebt om het thuisfront te verdedigen. De persoonlijke balans vinden tussen al deze aspecten is waar het om draait.
Dit zorgt gelijk voor een groot probleem met Endless Space, waar ook de concurrentie last van heeft. Er zijn zo veel opties aanwezig dat je door de bomen het bos niet meer kunt zien. Hierdoor duurt het heel lang voordat je echt doorkrijgt wat je aan het doen bent. De eerste uren zullen dan ook ongelofelijk zwaar vallen. Het helpt er ook niet bij dat het niet overal in één oogopslag duidelijk is wat de effecten van een bepaalde optie is. Neem bijvoorbeeld de technology tree. Deze is opgesplitst in vier losse aftakkingen die staan voor verschillende aspecten zoals wapens en politiek. Je kunt je een hele tijd focussen op maar een enkele richting, maar pas heel veel beurten later blijkt dat het misschien toch beter was geweest om ook in de andere delen onderzoek te doen. Bovendien is de tekst die in elke technologiebeschrijving staat niet altijd even helder. Hierdoor zal een groot deel van de spelers snel afhaken, want het spel wordt pas vermakelijk wanneer je erachter bent hoe alles werkt.
Een stevige investering
Gelukkig doet Endless Space een aantal pogingen om deze hoge instapdrempel te verlagen. Om te beginnen zit in bij elk menu een gedetailleerde uitleg die verschijnt als je het voor het eerst bekijkt. Deze tutorials kun je ook later weer gewoon teruglezen tijdens het spelen. Bovendien verschijnt bij bijna elke knop een kort verhaaltje met een uitleg over zijn functie. Het enige wat hier tegenwerkt is het enorme aantal verschillende dingen dat je bij moet houden. Daardoor kost het wat moeite om de vele opties bij te houden. Het is het wel waard, want uiteindelijk zul je juist plezier halen uit de ontdekking van alle mogelijkheden. Een andere handigheid is dat aan het begin van elke beurt er berichtjes rechts in het scherm verschijnen die aangeven of er iets gebeurt. Hierdoor hoef je niet alle menu’s te doorzoeken om te zien of er iets klaar is en zo houdt je veel beter het overzicht in deze oneindige hoeveelheid micromanagementopties.
Speel volledig naar eigen voorkeur
Dat het gezegde van Surak in een positieve manier van toepassing is komt doordat het niet uitmaakt hoe je Endless Space wilt spelen. Wat ook je persoonlijke voorkeur mag zijn, je kunt er je weg mee vinden. Het eerste wat je moet doen is het kiezen van onder andere de vorm en grootte van het melkwegstelsel waarin willekeurig sterren met planeten worden geplaatst. Daarnaast zul je uit acht verschillende rassen moeten kiezen die elk hun eigen attributen hebben. Zo kun je een kwaadaardig rijk selecteren dat zich volledig richt op het uitroeien van de concurrentie, maar zijn er ook vredelievende opties die zich weer meer op technologie focussen. Bevallen de standaardmogelijkheden je niet, dan kun je altijd nog zelf een nieuw ras samenstellen uit wederom een groot aantal opties. Op die manier kun je het helemaal toespitsen op hoe je zelf wilt spelen en ondanks dat het onoverzichtelijk lijkt is de balans tussen alle elementen tot in de perfectie uitgewerkt. De kracht van Endless Space ligt dan ook in de drang om te ontdekken wat er allemaal mogelijk is.
Eenvoudig vuurwerk
Toch is er voor een ander aspect weer gekozen voor eenvoud en in dit geval is dat juist positief. Lukt het niet om een vijandige vloot schepen uit de weg te blijven, dan komt het toch neer op een confrontatie. Je schepen kun je zelf ontwerpen en bijna alles eraan is op te waarderen naarmate je verder komt in de technology tree. De strijd zelf steekt echter doodeenvoudig in elkaar. Je hebt de keuze om automatisch een uitkomst te laten bepalen, of je kunt zelf de touwtjes in handen nemen. Bij optie twee is het enige wat je hoeft te doen de tactiek van je vloot bepalen voor drie fases van het gevecht (lange-afstand, mid-range en dichtbij). De tegenstander doet hetzelfde en in elk deel van het gevecht wordt als een soort steen-papier-schaar bepaald welke tactiek het beste is en de winnende factie heeft dan meer kans om de andere te vernietigen. Het werkt erg fijn en de gevechten duren vaak maar enkele minuten, waardoor het tempo lekker in het spel blijft. Bovendien komen de sterke graphics van Endless Space hierin het beste tot hun recht.
Het totaalplaatje van Endless Space is hierdoor dan ook erg goed. De grootste aantrekking van de game is de drang om de enorme hoeveelheid opties te ontdekken en ondanks dat wordt de individuele speelstijl van iedereen goed ondersteund. Tegelijkertijd zijn de vele mogelijkheden ook het grootste struikelblok, omdat het gewoon heel veel tijd en moeite kost om alle systemen te doorgronden waardoor de eerste uren erg zwaar zijn om te overleven. Wel doet Endless Space enkele pogingen om het overzicht over het rijk van de speler zoveel mogelijk te bewaren. Wat dat betreft mag het spel zichzelf zeker als één van de betere 4X games beschouwen. Je krijgt in ieder geval daadwerkelijk oneindige diversiteit in oneindige combinaties voorgeschoteld.
